گلاویز شدن کارخانه های همدانی با بخش خصوصی ، واگذاری هایی که خوب از آب درنیامد - چاپار بلاگ

گروه دانشگاه خبرنگاران، حنانه جانمحمدی؛ * داستان خصوصی سازی های نا به جا، داستانی است که شمال تا جنوب ایران را بی نصیب نگذاشته و در هر شهر و دیاری کارخانه ای را زخمی و یا از رده خارج کرده است. متاسفانه واگذاری کارخانه های دولتی به بخش خصوصی غالبا نتیجه مطلوبی نداشته و باعث زمین خوردن شرکت ها و در نهایت به بن بست رسیدن خط تولید شده است. غول های خصوصی سازی در ایران نظیر هپکو، هفت تپه و ماشین سازی تبریز این نکته را به همگی نشان داد که خصوصی سازی با شیوه فعلی نمی تواند انتخاب درستی برای پیشبرد اهداف تولیدی در کارخانه و شرکت ها باشد.

استان همدان نیز در غائله خصوصی سازی عقب نمانده و چهار شرکت کلیدی در این استان در شمار قربانیان واگذاری به بخش خصوصی به حساب می آیند. شرکت های کیوان، خوشنوش (احسان الزهرای سابق)، غله و پرشین یاقوت مهم ترین شرکت هایی هستند که در جریان خصوصی سازی به لطمه های بزرگی خوردند و در نهایت چرخ تولیدشان از کار افتاد.

نفس های آخر کارخانه کیوان

بهمن سال 88 پیرو اصل 44 قانون اساسی و سیاست های دولت وقت، شرکت صنایع غذایی کیوان به بخش خصوصی واگذار شد. درست بعد از واگذاری، این شرکت چهل ساله در آستانه رکودی بی سابقه قرار گرفت. کارخانه ای که توان تولید بیش از 30 نوع محصول را دارا بود، حالا به دلیل مسائل متعدد بیشتر نیرو های خود را تعدیل کرده و هرسال شمار زیادی از کارگران به تیغ اخراج کشیده می شوند؛ به طوری که قبل از واگذاری با 800 کارگر چرخ های کارخانه در حال چرخش بود و حالا دیگر خبری از خط تولیدش نیست.

بیشتر بخوانید:

• بیکاری 50 هزار کارگر و تعطیلی ده ها کارخانه، نتیجه 15 سال واگذاری / موفقیت کمتر از 20 درصد خصوصی سازی ها
• 18 کارگر شرکت غله همدان؛ سرگردان بین بخش دولتی و خصوصی!

در سال های گذشته کارخانه کیوان همدان یکی از شرکت های بروز و با تولید بالا در غرب کشور بود و شرایط خوبی داشت؛ به گفته دبیر خانه کارگر استان همدان با آشفتگی و مسائلی که در واگذاری این شرکت به وجود آمد، امروز شاهد این هستیم که حالا کارخانه رها شده و توسط کارگران قدیمی و اعضای شورای کارگری مدیریت می شود.

اصلانی بهمن ماه در مصاحبه با یکی از رسانه ها با بیان اینکه متأسفانه مالک اصلی شرکت کیوان از قانون تمکین نمی کند، گفته که مالک شرکت کیوان این کارخانه را از بنیاد 15 خرداد خریداری کرده، اما حضور فیزیکی در کارخانه ندارد حتی استاندار سابق همدان چندین بار خواست پای کار بیاید و جوابگو باشد، اما تمکین نشده است.

اصلانی با اشاره به اینکه کارگران کارخانه کیوان هم کار یدی و مالی این کارخانه را انجام می دهند، خاطرنشان کرده: بعد از واگذاری این کارخانه به بخش خصوصی نزدیک به 10 سال است که کارخانه کیوان رها شده است.

دبیر خانه کارگر استان همدان همچنین گفته بود که در زمانی که شرکت کیوان در اختیار بنیاد 15 خرداد بود، توان مالی بسیار بالایی داشت و تولیدات آن به حدی بود که بازار را اشباع می کرد و به آموزش و پرورش تغذیه رایگان می رساند، اما به علت ضعف مدیریت و عدم تمکین از قانون و سرمایه گذاری به روز متأسفانه کارخانه را عمداً به این روز رسانده اند.

چه بر سر کارخانه خوشنوش آمد؟

سریال تعدیل نیرو در واحد های تولید مواد غذایی این بار به شرکت خوش نوش رسید و ین کارخانه هم هم تعداد زیادی از نیروهایش را بیکار کرد.

روزگاری کوکاکولا نام داشت؛ عملیات ساختش 1351 آغاز شده و 1354 راه اندازی شد؛ بعد ها به جامعه الزهرا (س) قم واگذار شده و با نام پارسی کولا و الوندنوش فعالیت کرد تا اینکه در سال 1390 با هدف عمل به اصل 44 قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شد

. شرکتی که با ارزش حدودی 30 میلیارد تومان و 400 کارگر و کارمند به قیمت 8 میلیارد تومان این شخص به فروش می رسد. در حال حاضر کارخانه خوشنوش تنها 50 کارگر دارد، با یک دهم انرژی سابق در حال فعالیت است و 800 میلیارد ارزش اسمی دارد.

عرفان احسانی، جانشین دبیر قرارگاه احمدی روشن همدان که برای حل مسائل کارگری و رهایی چرخ تولیدی کارخانه ها از گیر و دار های خصوصی سازی با رویکردی مسئله محور به میدان آمده، در خصوص واگذاری شرکت خوشنوش به شرکت احسان الزهرا می گوید: خوشنوش در ابتدا قبل از واگذاری به بخش خصوصی، به شرکت احسان الزهرا که در قم مستقر است، واگذار می شود. با این که صاحبان این شرکت تخصصی در اداره خوشنوش نداشتند، تا 2 سال به اداره آن می پردازند تا اینکه مجددا این کارخانه به بخش خصوصی (4 نفر) واگذار می شود.

احسانی می گوید: ما با کارگران به صحبت نشستیم. متاسفانه اوضاع برای آن ها تعریفی ندارد. چندین بار به طرق مختلف به اعتراض پرداخته اند. به سراغ امام جمعه و مسئولین استانی رفتند، اما نتیجه ای ندریافتد. کارگران بار ها در مقابل استانداری تجمع کرده و با دریافت وکیل صدای خود را به دیوان عدالت اداری رساندند، ولی چیزی عایدشان نشد. همه این ها به دلیل عدم مدیریت درست مسئولین کارخانه است.

غله همدان هم از شوخی های خصوصی سازی بی نصیب نماند

شرکت غله استان همدان که تامین کننده نیاز های اساسی همدانی ها بود من جمله شرکت هایی بود که در جریان خصوصی سازی گیر افتاد و با تصمیم سازمان خصوصی سازی در 29 آذر 95 با قیمت پایه 130 میلیون تومان به بخش خصوصی واگذار شد.

در همان سالی که خبر واگذاری شرکت های غله رسانه ای شد، برخی فعالان مالی در قامت انتقاد به این واگذاری ها، اعلام کردند که کالا هایی مانند گندم، روغن، برنج و شکر به بخش خصوصی باعث بروز مسائلی می شود. آنان بیان کردند که حتی در کشور هایی مانند کانادا، استرالیا و آمریکا که تولید گندم و غلات بیشتر از نیاز کشور تولید می شود، بحث تولید این محصولات زیرنظر مستقیم دولت انجام می شود و بخش خصوصی با مدیریت دولت کار را به عهده دارد، نه اینکه کل چرخه مدیریت گندم و غلات به بخش خصوصی واگذار شود.

احسانی می گوید: این واگذاری که با قیمت غیر واقعی همراه بود، زمینه ساز این شد که تا پس از گذشت 4 سال، پفراینده شرکت همانند گذشته با حرف و حدیث های فراوان روبرو باشد. در واقع آنچه که بیش از هرچیزی در پفراینده غله همدان خودنمایی می کند، بلاتکلیفی نیرو هایش بوده و شنیده ها حاکی از فروش این سیلو توسط سازمان خصوصی سازی به قیمت 160 میلیارد ریال و به صورت قسطی بوده است.

دبیر سیاسی جامعه اسلامی دانشگاه بوعلی سینا در خصوص واگذاری شرکت غله همدان می گوید: غله همدان جزو منطقه سیزده غله کشور محسوب می شود و در سال 95 به مبلغ 750 میلیون به شخصی که اصالتا همدانی نیست، واگذار می شود. بعد از ادامه این فرایند، اعتراضاتی مبنی بر این که چرا باید غله همدان واگذار بشود، شکل می گیرد. حتی در دیگر مناطق کشور این واگذاری فسخ می شود، اما در همدان و چند استان دیگر همچنان به روال قبل ادامه پیدا می کند.

به گفته راستانی، 18 نفر از کارگران و 72 نفر از کارمندان در جریان خصوصی سازی غله بلاتکلیف شدند، چرا که فرایند این انتقال کاملا غیر قانونی بود. بعد از مدتی کارمندان به بدنه دولتی باز می گردند، اما 18 نفر کارگر همچنان در جای خود باقی می مانند و به بخش دولتی باز نمی گردند. جریان دانشجویی همدان در سال گذشته با جدیت تمام پیگیر فرایند اعتراضات کارگری در کارخانه غله همدان بود. آنچه به دست آمد تاثیر فساد مسئولین مربوطه برای واگذاری این شرکت به شخصی با اهلیت غیر همدانی و تخصصی خارج از این حیطه کاری بوده که تا کنون ادامه داشته است.

پرشین یاقوتی که طعمه تسهیلات دولتی شد

اما شرکت پرشین یاقوت در واقع یک معدن استخراج طلا و جواهرات است که به دلیل نبود تکنولوژی به یک شرکت چینی انتقال و مجدد به بخش خصوصی واگذار می شود. احسانی، فعال دانشجویی همدانی می گوید: بخش خصوصی برای دریافت تسهیلات و استفاده از منابع دولتی ، شرکت را به حالت رکود نزدیک می کند و شرکتی که توانسته بود تعداد بسیاری از مردم روستایی را مشغول به کار کند، از رده تولید خارج می شود. دلیل به خاک خوردن پرشین یاقوت، واگذاری به شرکتی ایرانی بود که به سودای دریافت وام ، چرخه تولید را از کار انداخت. اساتید هیات علمی دانشگاه های همدان در حال حاضر مشغول به بررسی عملکرد این شرکت و رونق دریافت آن در یکی دو ماه اخیر هستند.

جانشین دبیر قرارگاه احمدی روشن همدان ضمن تاکید به ورود جریان دانشجویی به حل مسائل کارخانه های فراموش شده، از بررسی دقیق چرایی این اتفاقات در کارخانه های همدان و عدم انجام مدیریت صواب در بزنگاه های حساس مدیریتی خبر داده است.

در گزارش های بعدی می خواهیم با استفاده از ظرفیت هسته مطالعاتی دانشجویان همدانی در زمینه خصوصی سازی، به از سرگیری واگذاری شرکت های همدانی به مسئولین بعضا نااهل بپردازیم. ماجرای دست بلند خصوصی سازی از راه نادرست در نقطه نقطه ایران، دستاوردی جز بی کار شدن عده ای و خارج شدن کارخانه ها از چرخه تولید نداشته است.