نگاهی به کاربرد پزشکی موریندا - چاپار بلاگ

نویسندگان: کوهویی لینگ، چوا تانگ کیان، تان چای هون

مترجمان: دکتر حسین حسین زاده، دکتر محسن ایمن شهیدی، دکتر رامین رضایی

نام علمی (خانواده):

Morinda citrifolia L. (Rubiaceae)

نام انگلیسی:

Mengkudu, Indian Mulberry, Noni

نام فارسی:

موریندا

مشخصات:

Morinda citrifolia L. درختی است که تا ارتفاع 9 متر رشد می نماید. برگ ها یک تکه، بزرگ، 10-15 سانتی متر در 20-30 سانتی متر، چلیپایی و گوشوارک دار هستند. پهنه برگ بیضوی متقارن یا بیضوی رو به پایین، براق، نرم و شیره دار است. ضد درد، ضد کرم، ضد رنگ زایی ضد باکتری، ضد سرطان / ضد نئوپلازی، ضد فشار خون، ضد ویروس، ضد التهاب، آنتی اکسیدان، ضد تک یاخته، ضد دیابت، سداتیو / ضد اضطراب، عامل شیمی درمانی، حشره کش، بهبود دهنده زخم و محافظ کبد. گل ها کوچک، بی پایه، سفید، با عرض 1/5-2 سانتی متر، انتهایی و کناری هستند. میوه این گیاه آب دار، بیضوی، با عرض 5-7 سانتی متر، سبز مایل به خاکستری کمرنگ که در موقع بلوغ به زرد تغییر رنگ پیدا می نماید.

منشأ:

بومی نواحی گرمسیری و معتدل آسیا و استرالیا.

ترکیبات شیمیایی:

مورینتریفولین A و B، موریندین، موریندون، روبیادین، موریندادیول، موریندیکون، مورینتون، موریندیسینون، موریندیسینینون، نونیوسید E-H، مورینافتالنون و ترکیبات دیگر.

کاربرد در طب سنتی:

از مجموع قسمت های گیاه برای درمان درد استخوان و التهاب مفاصل استفاده می گردد. در مالزی، برای درمان سرفه، تهوع، قولنج و بزرگی طحال بر روی قفسه سینه و شکم به کار می رود. در طب ژاپنی و چینی، M. citrifolia برای درمان تب و به اسم مقوی به کار می رود ولی در شبه جزیره هندوچین، میوه گیاه برای کمردرد، آسم و اسهال خونی تجویز می گردد. جوشانده برگ به صورت خوراکی برای درمان تب، اسهال خونی و اسهال مؤثر است. از ضماد حاصل از برگ های تازه می توان برای درمان کورک استفاده کرد. میوه به همراه میزان کمی نمک، اثر اشتهاآور و مسهل دارد و در درمان اسهال خونی، خون ریزی ادراری، سرفه، زکام، ادم و درد عصبی مؤثر است. پوست ریشه اثر سودمندی در فشار خون، دردهای استخوانی و کمر درد دارد. از میوه گیاه هم برای درمان عارضه های دهان و لثه، اسهال خونی و ترشحات واژینال و از ریشه گیاه برای به اسم مسهل و تب بر استفاده می گردد. عصاره تولید شده میوه هم در درمان بیماری های مختلف مانند دیابت، فشار خون بالا، سردرد، بیماری های قلبی، AIDS، سرطان، زخم معده، افسردگی، ضعف سالمندی، سوء هاضمه، آترواسکلروز و اعتیاد طالب زیادی دارد.

آثار دارویی:

ضد درد، ضد کرم، ضد رنگ زایی ضد باکتری، ضد سرطان / ضد نئوپلازی، ضد فشار خون، ضد ویروس، ضد التهاب، آنتی اکسیدان، ضد تک یاخته، ضد دیابت، سداتیو / ضد اضطراب، عامل شیمی درمانی، حشره کش، بهبود دهنده زخم و محافظ کبد.

میزان مصرف:

برای درمان فشار خون، دردهای استخوانی و کمردرد، 10 تا 20 گرم از پوست ریشه روزانه به صورت جوشانده آبی یا خیسانده الکلی، خشک شده و تجویز می گردد.

عوارض جانبی:

ممکن است سداسیون، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، حساسیت، هیپرکالمی، اتفاق بیفتد.

مسمومیت زایی:

عصاره آبی ریشه M. citrifolia هیچ مسمومیت زایی نشان نداده است ولی در آزمون های صفحه داغ و پیچش (writhing) اثر ضد دردی مرکزی قابل ملاحظه و وابسته به دوز نشان داده است. آنالیز شیمیایی و آزمون های سمیت ژنتیکی نشان داده که عصاره این گیاه اثر سمیت ژنتیکی ندارد و کینون های دارای سمیت ژنتیکی در عصاره این گیاه وجود ندارد با این حال، براساس نظر بعضی محققان، در بین ترکیبات موجود در M. citrifolia، آنتراکینون ها محتمل ترین ترکیبات برای اثر سمیت کبدی هستند. بروز هپاتیت با عصاره این گیاه گزارش شده است.

موارد منع مصرف:

در دوران بارداری و شیردهی نباید مصرف گردد. در کسانی که مبتلا به هیپرکالمی هستند یا به M. citrifolia حساسیت دارند، موارد منع مصرف دارد.

پی نوشت:

برای مشاهده پی نوشت های این کتاب به منبع مقاله مراجعه گردد.

منبع مقاله :

لینگ، کوهویی - تانگ کیان، چوا - چای هون، تان؛ (1392)، راهنمای گیاهان دارویی: مصور و با رویکرد علمی و دارویی، مترجمان: حسین حسین زاده - محسن ایمن شهیدی، رامین رضایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول.

منبع: راسخون