چرا حساسیت غذایی در جهان در حال افزایش است؟ - چاپار بلاگ

حساسیت های غذایی می توانند به شدت خطرناک و حتی کشنده باشند -و البته در جهان رو به افزایش هستند. چرا حساسیت غذایی تا این اندازه در جهان شایع شده است و چه کاری برای پیشگیری از آن می توان انجام داد؟

به گزارش خبرنگاران به نقل از بی بی سی ورلد، حساسیت غذایی گاهی می تواند خیلی وحشتناک شود. کوچکترین واکنشی که بدن افراد با خوردن کمترین مقدار از غذایی که به آن حساسیت دارند، نشان می دهد شامل خارش، التهاب و درد شکمی است.

اما از هر 4 نفر 1 نفر حتی با حساسیت غذایی خفیف می تواند گاهی واکنشی بسیار شدید را تجربه کند که در اصطلاح به آن آنافیلاکسی گفته می شود. آنافیلاکسی یک واکنش حساسیتی شدید و جدی است که می تواند منجر به مرگ شود. نشانه های این شرایط که یک نوع شوک محسوب می شود، سرگیجه، تهوع و خس خس سینه است.

در شرایط آنافیلاکسی فرد ممکن است با ضعیف شدنِ نبض، افت فشار خون و انسداد مجاری تنفسی روبرو شود. این شرایط در چند سال گذشته منجر به مرگ تعداد زیادی شده است. تعداد افرادی که در سراسر جهان به دلیل حساسیت غذایی راهی بیمارستان ها می شوند درحال افزایش است.

یک تحقیق پردامنه نشان می دهد بیشترین تعداد بستری در بیمارستان به دلیل حساسیت غذایی در آمریکا، استرالیا و اروپا بوده است. مراجعه به بیمارستان به دلیل حساسیت غذایی در بین سال های 1993 تا 2006 در آمریکا 3 برابر شده است. بین سال های 2013 تا 2019 بستری بچه ها در بیمارستان به دلیل آنافیلاکسی 72 درصد افزایش داشت و از 1015 نفر به 1746 نفر رسید.

گراهام روک، استاد بازنشسته میکروبیولوژی پزشکی در دانشگاه کالج لندن می گوید: این مقدار از افزایش حساسیت غذایی سؤال برانگیز است.

یک نظریه آن است که تعداد زیاد حساسیت های غذایی در سال های اخیر به این علت است ما آگاهی بیشتری نسبت به حساسیت غذایی پیدا کرده ایم. اما کاری نادیو، یک متخصص حساسیت در دانشگاه استنفورد که در کتابش با عنوان پایان حساسیت غذایی، حساسیت غذایی را همه گیری توصیف کرده است، می گوید اینطور نیست. دلیل آن فقط پیشرفت ما در تشخیص نیست، چون واقعاً اینطور نیست. آگاهی ما نسبت به حساسیت غذایی بیشتر شده است، اما به این معنی نیست که بهتر آن را تشخیص می دهیم.

بهرحال مشخص اینکه حساسیت غذایی واقعاً تاچه حدی افزایش یافته کار سختی است. از هر 4 نفر 3 نفر فکر می کنند حساسیت غذایی دارند که آمار قابل اعتمادی نیست، زیرا براساس خودگزارشگری است. بسکمک از افراد عدم تحملِ غذایی food intolerance را حساسیت غذایی food allergy اشتباه می گیرند و در گزارش های خود آن ها را به جای هم استفاده می کنند.

درضمن بسکمک از کشور ها هیچ داده ای درباره میزان شیوع حساسیت غذایی ندارند. بعلاوه، تستی که بالاترین استاندارد را در مشخص حساسیت غذایی دارد - که شامل خوراندن مقادیر جزئی از غذا به فرد در محیط درمانگاه می شود- زمان بر، پرهزینه و به صورت بالقوه خطرناک است.

بااین حال، نادیو با مطالعه منابع داوری شدهِ متعدد از سراسر جهان می گوید میزان حساسیت غذایی در سراسر جهان از درحدود 3 درصد از جمعیت در سال 1960 به حدود 7 درصد از جمعیت در سال 2018 افزایش یافته است.

فقط میزان مبتلایان به حساسیت غذایی نیست که افزایش یافته است. طیف غذا هایی که مردم به آن ها حساسیت دارند نیز در سال های اخیر افزایش یافته است. پیتر بن امبارک که برای شبکه بین المللی متخصصان ایمنی غذایی وابسته به سازمان بهداشت جهانی کار می کند، می گوید: تا چند دهه پیش برخی غذا های سنتی مانند غذا های دریایی، شیر و آجیل ها بودند که حساسیت غذایی ایجاد می کردند. اما طیف غذا هایی که این روز ها حساسیت زا هستند گسترده شده است.

کارشناسان هم عقیده هستند که حساسیت غذایی روبه افزایش است. چرا چنین است؟

یک توضیح برای این سؤال فرضیه بهداشت است که البته همین حالا خیلی از متخصصان حساسیت غذایی با آن مخالف اند. روک می گوید:

فرضیه بهداشت نامی بسیار جذاب است، زیرا درباره چیزی که در حال وقوع است ایده غلطی به افراد می دهد. این فرضیه ممکن است تلویحاً این باور را نهادینه کند که هرچه بیشتر بهداشت را رعایت کنیم و تمیزتر باشیم، بیشتر احتمال دارد که دچار حساسیت شویم. اما این اصلاً درست نیست.

این نظریه را یک اپیدمیولوژیست در سال 1989 اعلام کرد. او مشاهده کرد بچه های که خواهر و برادر بزرگتر دارند کمتر احتمال دارد که دچار تب یا اگزما شوند. او نوشت: در طی قرن اخیر کوچکتر شدن خانواده ها، بهبود امکانات خانه ها و ارتقاء استاندارد های تمیزی شخصی باعث شده فرصت انتقال باکتری های بیماری زا از فردی به فرد دیگر در میان خانواده های جدید کاهش پیدا کند.

اما بسکمک از دانشمندان با این نظریه مخالف اند و تحقیقات اخیر کاملاً در تقابل با این اندیشه است. روک می گوید دچار شدن به عفونت های رایج در دوران کودکی احتمال دچار شدن به بیماری آسم را در بزرگسالی افزایش می دهد. کارشناسان تأکید می کنند رعایت بهداشت و نظافت برای پیشگیری از بیماری ها ضروری است.

یکی از تفسیر های مدرن از این فرضیه آن است که منظور میزان تمیزی خانه ها نیست بلکه منظور آن است که دستگاه گوارش با انواعی از میکروارگانیسم ها در تماس قرار بگیرد.

روک می گوید: داشتن خواهر و برادر بزرگتر این مزیت را دارد که احتمال انتقال میکروبیوتای [توضیح در پانوشت: مترجم]خانواده و به خصوص میکروبیوتای مادر به فرزند را افزایش می دهد. وقتی این اتفاق می افتد، سیستم گوارش فرد با انواعی از میکروارگانیسم ها در تماس قرار می گیرد که به سیستم ایمنی او آموزش می دهند.

یکی از دلایلی که بچه های که به شیوه سزارین متولد شده اند بیشتر دچار حساسیت غذایی می شوند همین است؛ در این روش نوزاد فرصت پیدا نمی کند از کانال تولد عبور کند بنابراین باکتری های مفید را نیز هضم نمی کند.

تحقیقی که در دانمارک انجام شده نشان می دهد که نگهداری از حیوانات خانگی - سگ و گربه - نیز می تواند حساسیت را کاهش دهد. روک برای توضیح این نظریه از عبارت دوستان قدیمی استفاده می کند.

او می گوید: میکروبیوتای انسانی - میکروارگانیسم های یک زیستگاه خاص- به کندی در حال تغییر است. در خانه های مدرن ما الوار هایی که با کمک آفت کش ها تمام موجودات آن از بین رفته است و روی آن را با گچ پوشانده اند؛ انسان هیچ ارتباطی با میکروبیوتای محیط ندارد. این میکروبیوتا، میکروبیوتایی نیست که ما برایش تکامل یافته ایم و در محیط طبیعی موجود است؛ بنابراین ما با دوستان قدیمی - همان میکروب های قدیمی که به سیستم ایمنی مان کمک می کردند به مواد خارجی واکنش نشان دهیم- کمتر ملاقات می کنیم.

این هم دلیل خوب دیگری است که نشان می دهد چرا هر چه فردی در دوران کودکی بیشتر آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد، بیشتر احتمال دارد که در بزرگسالی دچار حساسیت شود. آنتی بیوتیک ها باکتری های سالمی که در سیستم گوارش ما هستند را از بین می برد.

در کنار نظریه دوستان قدیمی، نظریه جالب دیگری وجود دارد و آن نظریه روبرو دومرحله ای با مواد حساسیت زاست. ارزش دارد برای توضیح این نظریه درباره چگونگی تغییر حساسیت های غذایی در طی سال ها اندکی بیشتر بدانیم. کلر میلز، استاد آلرژی شناسی مولکولی در دانشگاه انگلند در منچستر، می گوید: وقتی حساسیت های غذایی نخستین بار در دهه 1990 ظاهر شدند، نگرانی های مردم درباره وجود بادام زمینی در غذای بچه ها نیز آغاز شد. نهایتاً ما به یک توصیه رسیدیم که می گفت این غذا ها را تا سن 3 سالگی به فرزندان خود ندهید.

میلز می گوید این توصیه واقعاً بر اساس شواهد علمی نبود. درحقیقت، والدین باید دقیقاً عکس این قضیه عمل می کردند: باید نوزادان را در سریعترین زمان ممکن در معرض غذا های حساسیت زا قرار می دادند. دلیل آن هم این بود که گرچه نوزادان نمی توانند بادام زمینی بخورند، اما در معرض آدم هایی که بادام زمینی دارند، قرار می گیرند.

بچه ها از طریق غبار یا تماس با مبلمان یا حتی کرم هایی که حاوی روغن بادام زمینی است می توانند در معرض این ماده قرار بگیرند. اگر کودک بادام زمینی نخورده باشد، این ماده می تواند باعث تحریک پوست شود که در واقع واکنش سیستم ایمنی به آن است.

آمنه وارنر، رئیس خدمات بالینی در آلرژی یو کِی، می گوید: اگر نوزاد در روز های آغازین تولدش دچار اگزما باشد و والدینش بادام زمینی بخورند و بدون شستن دست هایشان به نوزاد دست بزنند، این نوزاد می تواند از طریق پوستی که آسیب پذیر شده است، دچار حساسیت شود.

بعد ها که کودک این غذا را می خورد، سیستم ایمنی آن را به مثابه تهدید در نظر گرفته و به آن حمله می کند. به همین دلیل است که کارشناسان، به خصوص در مورد نوزادانی که دچار اگزما هستند، همگی باور دارند که بچه ها باید از 3 یا 4 ماهگی در معرض غذا های مختلف قرار بگیرند.

السکاندرا سانتوس، دانشیار در کینگز کالج لندن، می گوید: این پنجرۀ فرصتی در سال های اولیه تولد برای تقویت تحمل پذیری در برابر حساسیت باز است.

او طی تحقیقی نشان داد که نوزادانی که مابین 4 تا 11 ماهگی در معرض بادام زمینی قرار گرفته بودند در سن 5 سالگی 80 درصد کمتر احتمال داشت که دچار حساسیت به بادام زمینی بشوند. ممکن است به نظر برسد که خوردن بادام زمینی توسط مادر در دوران بارداری هم می تواند همین فواید را داشته باشد. اما درواقع هنوز مشخص نیست که محیط پیش ازتولد تا چه اندازه می تواند از حساسیت پیشگیری کند.

در سال 2000 آکادمی نوزادان در آمریکا نسبت به مصرف بادام زمینی در دوران بارداری به زنان هشدار داد. اما در سال 2008 و وقتی مجموعه ای از مطالعات نتوانست ارتباطی بین رژیم غذایی پیش ازتولد و حساسیت غذایی پیدا کند، این آکادمی رویه را تغییر داد و گفت شواهدی که نشان دهد خوردن یا نخوردن غذا های حساسیت زا در دوران بارداری به نفع یا ضرر نوزادان است، وجود ندارد.

ثابت شده که حساسیت غذایی از محیطی به محیط دیگر متفاوت است. یوروپاوال، موسسه ای که درباره اثر محیط، رژیم غذایی و ژنتیک بر حساسیت غذایی در سراسر اروپا تحقیق می کند، نشان داد که حساسیت به بادام زمینی در یونان، که این ماده خیلی کم مصرف می شود، صفر است. سانتون می گوید افرادی که مهاجرت می کنند بیشتر احتمال دارد به دلیل تفاوت های ژنتیکی در معرض حساسیت قرار بگیرند و هرچه زودتر مهاجرت کنند، احتمال حساسیت بیشتر می شود.

افرادی که به بادام زمینی حساسیت دارند باید همیشه داروی ضدحساسیت اپیفن را همراه داشته باشند.

سانتوس می گوید افرادی که مهاجرت می کنند به دلیل تفاوت ژنتیکی بیشتر از بومیان ممکن است دچار حساسیت غذایی شوند. عامل دیگر می تواند ویتامین دی باشد. آیا افزایش حساسیت غذایی به این دلیل است که ما ساعات طولانی تری را در محیط های سرپوشیده می گذاریم و خودمان را از ویتامین دی که نقش مهمی در سازوکار های ایمنی دارد، محروم می کنیم؟

شواهد در این زمینه مبهم است. برخی مطالعات ارتباط بین ویتامین دی و آلرژی غذایی را نشان داده اند، اما محققان در آلمان دریافتند بین سطوح ویتامین دی در بدن مادر و خطر حساسیت غذایی قبل از دوسالگی ارتباط مثبت و مستقیم وجود دارد. یک مطالعه دیگر در آلمان کشف کرد که نوزادانی که در زمان تولد ویتامین دی بالاتری داشتند، بیشتر احتمال داشت که تا سن 3 سالگی دچار حساسیت غذایی شوند. نادیو می نویسد: احتمالاً سناریوی گلدیلاکس است، یعنی هم مقدار خیلی زیاد و هم مقدار خیلی کم از ویتامین دی می تواند مشکل ایجاد کند.

یک پرسش بسیار مهم همچنان وجود دارد و آن اینکه چطور می توان در زمانیکه حساسیت های غذایی رو به افزایش است، ایمن ماند؟ پرهیز غذایی لزوماً راه چاره نیست و حتی می تواند آسیب بزند. اگر شما فردی هستید که هم اکنون دچار حساسیت است، ایمنی درمانی - مصرف غذا های حساسیت زا - روشی است که می تواند به شما کمک کند. برای برخی از افراد، این کار تفاوت بین مرگ و زندگی است.

منبع: BBC World

ترجمه: سایت خبرنگاران

پانوشت: میکروبیوتا مجموعه ای از میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، قارچ ها، آرکی ها و ویروس ها است که در ارگان های مختلف بدن که با محیط خارج در ارتباط هستند از جمله سطوح و لایه های عمقی پوست، دهان، ریه و به خصوص در روده انسان زندگی می کنند و تعداد آن ها به ده ها تریلیون می رسد. این جمعیت میکروبی که بخش مهمی از آن از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود در حفظ سلامت انسان نقش کلیدی دارد و بهم خوردن تعادل آن با ایجاد بیماری های مختلفی مانند دیابت، چاقی، انواع آلرژی ها و انواع سرطان ها مرتبط است.