78 هکتار از اراضی کشاورزی استان قزوین تغییر کاربری داشته است - چاپار بلاگ

بر اساس آمار رسمی طی این سال ها بیش از یک میلیون هکتار اراضی کشاورزی کشور به دلیل افزایش این فرایند از بین رفته که برای تولید یک سانتی متر آن صدها سال زمان نیاز است.

کارشناسان مرگ تدریجی کشاورزی و تهدید امنیت غذایی، کاهش تولید محصولات کشاورزی و کاهش درآمد کشاورزان، گسترش بیابان ها و تخریب محیط ریست، افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، وابستگی به بیگانگان و افزایش بیکاری را ازجمله پیامدهای تغییر کاربری زمین های کشاورزی می دانند.

مهندسان خاک شناسی می گویند برای تولید یک سانتیمتر خاک کشاورزی به حدود 800 سال زمان نیاز است؛ در چنین شرایطی آیا رواست به دلیل مدیریت نادرست، سالانه میلیاردها تن خاک نباتی را با تغییر کاربری در این عرصه ها از دست بدهیم و دست روی دست بگذاریم و افسوس بخوریم.

در این میان استان قزوین به دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی و نزدیکی به تهران و داشتن بیش از 446 هزار هکتار اراضی مستعد کشاورزی در ردیف پنج استان مورد تهدید برای تغییر کاربری اراضی است که اگر در این زمینه غفلت شود باید هزینه های سنگینی را پرداخت کنیم.

در گفتگوی مشروح با رضا افلاطونی مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین با طرح سوالاتی تلاش کردیم ضمن بررسی اقدامات اجرا شده در صیانت از اراضی کشاورزی شرایط تغییر کاربری اراضی کشاورزی در سال های اخیر را نیز مورد توجه قرار دهیم.

*مهم ترین وظیفه مدیریت امور اراضی چیست؟

سازمان امور اراضی با ادغام هیئت های هفت نفره و سازمان اصلاحات اراضی از سال 71 دارای استقلال حقوقی شده و زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی برای صیانت از اراضی کشاورزی فعالیت می کند.

بیش از 100 قانون مهم در کشور به عنوان اسناد بالادستی، تکالیف و مأموریت های سازمان امور اراضی را مشخص کرده که حفظ کاربری اراضی کشاورزی، یکپارچگی و بهره وری اراضی کشاورزی، واگذاری و توسعه اراضی کشاورزی، ساماندهی و مشخص تکلیف اراضی، تأمین اراضی موردنیاز بخش های صنعت، خدمات، مسکن و حفظ متقابل حقوق مردم و دولت در امور مربوط به اراضی کشور و مرجعیت امور زمین در سراسر کشور از وظایف این سازمان است.

* در استان قزوین تا به امروز چه میزان زمین کشاورزی برای تولید به بخش صنعت واگذارشده است؟

در زمینهٔ صدور مجوز برای متقاضیان فعالیت های غیرکشاورزی و احداث واحدهای صنعتی در استان 15 شهرک و ناحیه صنعتی تصویب شده که در این راستا 4400 هکتار از اراضی (ملی و غیر کشاورزی) که درجه دو و سه بوده برای ساخت واحدهای تولیدی اختصاص داده شده و واگذارشده است.

سیاست سازمان امور اراضی این است که برای صیانت از اراضی کشاورزی فعالیت های تولیدی و صنعتی در نواحی مشخص مستقر شود و ضمن جلوگیری از پراکندگی واحدهای صنعتی از اراضی ملی و کشاورزی صیانت شود مگر در مواردی استثنایی که در شهرک ها زمینی نباشد که در این صورت با توافق کمیسیون تبصره یک ماده 1 قانون حفظ کاربری برای دادن مجوز تصمیم گیری می شود.

در حوزه طرح های کشاورزی تبصره چهار، مانند دامداری، پرورش ماهی، گلخانه، در کمیته های فرعی موضوع بررسی شده و اگر ضرورت تغییر کاربری با رعایت مسائل زیست محیطی مشخص شد مجوز لازم برای فعالیت در همین حوزه ها بدون خارج شدن از حوزه کشاورزی صادر می شود.

* نحوه برخورد شما با تغییر کاربری ها و نوع مجازات ها چگونه است؟

در کاربری های غیرمجاز که هرگونه ساخت وساز صنعتی بدون دریافت مجوز لازم از کمیسیون تبصره یک ماده 1 صورت می گیرد جهاد کشاورزی بر اساس قانون با متخلفان برخورد کرده و آن ها را به دستگاه قضایی معرفی می کند.

در قانون حفظ کاربری سال 74 جریمه متخلفان نقدی بود اما با اصلاح قانون در سال 85 برای ساخت وسازهای غیرمجاز در اراضی مجازات نقدی و قلع وقمع و برخورد با ساخت وساز غیرمجاز هم دیده شده است.

* استان قزوین تا چه میزان موردتوجه سودجویان برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی است؟

استان قزوین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی موردتوجه گروه های مختلف اعم از صنعتگران و کسانی است که دنبال تغییر کاربری اراضی برای اجرای طرح های گردشگری، تولیدی یا خدماتی و رفاهی و سود بیشترند و به دلیل نزدیکی به تهران ارزش افزوده زمین بسیار بالاست و به دلیل کمبود زمین این منطقه موردتوجه بسیاری است.

در تغییر کاربری اراضی کشاورزی پنج استان شاخص هستند که مازندران، گیلان، البرز، تهران و قزوین از آن جمله است که در زمره مناطق مورد تهدید است.

* تا به امروز چند فقره پفراینده درزمینهٔ تغییر کاربری در استان تشکیل شده و وسعت آن چقدر است؟

از سال 85 تا پایان سال گذشته تعداد 785 فقره پفراینده تغییر کاربری تشکیل شد که متخلفان به قلع وقمع بنای احداثی محکوم شدند. این میزان 78 هکتار است که به فعالیت های دیگری چون مسکونی، صنعتی و دامداری بدون مجوز تبدیل شده است.

البته از پفراینده های تشکیل شده تا به امروز در 227 فقره آراء اجراشده و 558 فقره آن به دلایل مختلف اجرایی نشده است.

چون جهاد کشاورزی یک دستگاه متولی ارائه دهنده خدمات کشاورزی است اما تشکیلات اجرایی در این خصوص ندارد و نه در چارت سازمانی و نه ردیف و امکانات لجستیک ندارد. تخریب بنا در صورت صدور حکم قلع وقمع به تجهیزات و ماشین آلات سنگین مانند لودر و گریدر نیاز دارد که فراهم نیست و بخش خصوصی هم رغبت چندانی برای همکاری ندارد و کار سخت می شود.

برای اجرای کامل احکام قضایی باید چارت سازمانی اصلاح شده و واحد اجرائیات در جهاد تشکیل شود مانند شهرداری و اعتبارات موردنیاز دولتی هم تأمین شود تا بتوانیم با قاطعیت و شدت بیشتری با متخلفان برخورد کنیم.

* تا به امروز چند اکیپ گشت و بازرسی تشکیل شده و نقش نیروی انتظامی برای جلوگیری از تغییر کاربری ها چگونه است؟

در حال حاضر هفت اکیپ گشت و بازرسی داریم که هر شهرستان یک گشت و مرکز استان دو گشت دارد و با هفت دستگاه خودرو و 21 نفر نیروی انسانی شرایط تغییر کاربری ها رصد می شود.

در صورت تأمین اعتبار و نیروی انسانی موردنیاز و افزایش گشت ها تا دو برابر وضع موجود می توان به محض مشاهده تغییر کاربری با سرعت بیشتری وارد عملیات شد و از منابع ملی صیانت کرد.

اکیپ های گشت به همراه مأموران پلیس و کننده دادستانی در محل تغییر کاربری اراضی کشاورزی حاضر می شوند تا از ساخت وساز غیرمجاز جلوگیری شود و زمین به حالت اولیه بازشود و زمین از مصالح و نخاله تخلیه شود که در اجرای این قانون نیروی انتظامی موظف به همکاری با جهاد کشاورزی است تا بتوانیم در اجرای وظیفه خود به خوبی عمل کنیم.

*گاهی اوقات تنگ نظری مسئولان یا بی توجهی به نیاز مردم موجب بروز تخلف می شود مانند اینکه در باغ ها اجازه ساخت یک اتاقک نگهبانی نمی دهیم یا باغ ویلاها به عنوان یک نیاز دیده نمی شود. با این کار تخلف را دامن می زنیم آیا نباید به نیازهای جدید مردم توجه کرد؟

باید بپذیریم که مردم از ما جلوترند و سؤال شما کاملاً منطقی است و مسئولان اگر از مردم جلو نیستند باید همراه باشند و عقب نمانند. هم دولت و هم مجلس و مسئولان می توانند در شرایطی که به دلیل زندگی کاشانه نشینی نیازمند فضایی بهتر برای زندگی هستند و این امکان در استان وجود دارد به نیازها پاسخ دهند و با پیش بینی مناطقی برای ساخت باغ ویلا و اماکن تفریحی و گردشگری در مسیرهایی خوش آب وهوا از دامنه تخلف کم کنند.

باید گفت اصولاً طرح آمایش سرزمین که از سال 48 در کشور مطرح شده و قرار بود در برنامه پنجم عملیاتی شود اگر اجرا می شد امروز شاهد ساخت واحدهای صنعتی در زمین های کشاورزی نبودیم و نیازهای مردم در آن لحاظ شده بود لذا امروز باید زمینه اطلاع رسانی مناسب به مردم فراهم شود تا در کنار پاسخ به نیازها هشدار لازم برای جلوگیری از تغییر اراضی کشاورزی هم به موقع داده شود

اگر نیاز انسان محور توسعه باشد می توان به نیازهای مردم با رعایت اصول زیست محیطی پاسخ داد و بدون تخریب در اراضی کشاورزی نسبت به ساخت وسازهای مجاز مانند اتاقک در باغ ها با پیش بینی محل نگهبانی و تعبیه ابزارآلات کشاورزی مجوز داد تا هم نیازها برطرف شود و هم از تخلف کاسته شود که این کارها نیازمند اصلاح قانون است.

باغ ویلا امروز یک نیاز است و در طرح آمایش سرزمین باید در جای خود تعریف شود و جانمایی خاص خود را داشته باشد به شرط آن که رانت ایجاد نکند تا تخلف هم کمتر شود و امروزه داشتن یک اتاقک در باغ ضرورت است که با درک این نیاز سازمان امور اراضی بخشنامه ای ابلاغ کرد که به موجب آن اجازه داده می شود با رعایت مقررات قانونی اتاقک هایی با مساحت های 20 تا 80 متر در باغات به جز باغ های سنتی احداث شود.

در این راستا مدیریت امور اراضی استان قزوین هم در حال صدور مجوز لازم است که در هفته گذشته 24 فقره مجوز برای ساخت اتاقک نگهبانی صادر شد که پاسخ دادن به بخشی از نیازهای کنونی باغداران است.

در حال حاضر 1200 درخواست هم برای ساخت اتاقک در باغ ها به مدیریت امور اراضی ارائه شده که در دست بررسی است که به تدریج مجوز لازم برای آن صادر می شود.

* برای پیشگیری از ساخت وساز غیرمجاز و تغییر کاربری اراضی کشاورزی چه باید کرد؟

اطلاع رسانی به موقع بهترین راه برای آگاهی دادن مردم از مقررات و قوانین است زیرا گاهی بی اطلاعی موجب تخلف می شود لذا از کسانی که متقاضی ساخت وساز در اراضی کشاورزی هستند درخواست می کنیم قبل از خرید هرگونه زمین زراعی و باغ با مراجعه به سازمان جهاد کشاورزی و مدیریت امور اراضی با استعلام لازم در جریان شرایط زمین ها قرار گیرند.

سامانه 131 برای ایجاد ارتباط مردمی است و آمادگی داریم در صورت مشاهده هرگونه تغییر کاربری در اراضی کشاورزی مراتب از طریق این شماره تلفن به مدیریت امور اراضی استان قزوین اطلاع داده شود تا قبل از ساخت وساز جلوی آن گرفته شود.

با دریافت گزارش از طریق سامانه 131 بلافاصله اکیپ های سازمان وارد مأموریت شده و با تخلف مقابله خواهند کرد و باید بپذیریم که مردم بهترین عامل برای صیانت از منابع طبیعی و اراضی کشاورزی هستند.

امید است با همکاری مردم و دستگاه های اجرایی در صیانت از زمین های زراعی وباغی و جلوگیری از تغییر کاربری آنها بکوشیم تا آیندگان دچار مشکل نشوند.