پارک ملی ساریگل، طبیعت بکر و مجذوب کننده اسفراین - چاپار بلاگ

منطقه حفاظت شده و پارک ملی ساریگل (Sarigol National Park) در شمال شرقی اسفراین در استان خراسان شمالی قرار گرفته است. ساری گل منطقه ایست با زیستگاه های متنوع کوهستانی، مرتفع و سرد، تپه ماهورهای معتدل و سطح کم جلگه ای که در مقایسه با نواحی کوهستانی منطقه از اقلیمی نسبتا گرم تر برخوردار می باشد. هرچند نواحی شمالی دارای زمستان های سردی می باشد که شش ماه از سال پوشیده از برف است.

منطقه حفاظت شده ساری گل حدود 22000هکتار و پارک ملی آن حدود 7037 هکتار می باشد. بخشی از منطقه حفاظت شده ساریگل که خود از سال 1352 تحت حفاظت بوده در سال 1381 از آن تفکیک و به پارک ملی ارتقا یافته است. حداقل فاصله آن با نزدیکترین شهر یعنی اسفراین حدود 8 کیلومتر و حداکثر آن حدود 35 کیلومتر می باشد. بجنورد با 90 کیلومتر و سبزوار با 105 کیلومتر در فاصله های بعدی از این منطقه قرار گرفته اند.

تنها سکونتگاه موجود در منطقه، روستای گنجدان با حدود 30 خانوار جمعیت می باشد که در شمال منطقه قرار گرفته است و بعلاوه علاوه بر روستای فوق مزرعه ای به نام ریشی در غرب منطقه و در دره ای با همین نام موجود است که در فصل کشاورزی به صورت موقت به وسیله یک یا دو خانوار مورد سکونت قرار می گیرد.

جاذبه های منطقه ساریگل

امروزه این منطقه یکی از منطقه ها شاخص نه تنها در استان خراسان شمالی، بلکه در سطح کشور است. از شاخص ترین جاذبه های طبیعی این منطقه می توان به آبشار ایزی، رودخانه و دره اردغان، روستای سرچشمه و منظره پشت سد اسفراین اشاره نمود.

مهم ترین قله های پارک ملی ساریگل

قله بیل باقلی: ارتفاع از سطح دریا 2916 متر

قله صیاد: ارتفاع از سطح دریا 2419 متر

قله کرکزو: قله شرقی ترین و مرتفع ترین قله ساریگل با ارتفاع 2893 متر از سطح دریا

قله قوچ قلاقی: ارتفاع از سطح دریا 2441 متر

قله قره داش: ارتفاع 1775 از سطح دریا متر

مهمترین چشمه های منطقه

آق چشمه (حاشیه شمال غرب منطقه)

چشمه پولاد (غرب منطقه)

چشمه چهل مرغ (مرکزی غربی)

چشمه ترکال (مرکزی شرق)

چشمه آلبلاغ (مرکز منطقه)

گاو ارکی (شمال شرق)

چشمه یاق (جنوب شرق)

شفتا لستان (شرق منطقه)

چشمه کلوخی (جنوب شرق)

پوشش گیاهی

بخش زیادی از منطقه حفاظت شده ساریگل از رویشگاه های جنگلی مرتفع است که در زیر اشکوب آن مراتع کوهستانی و ییلاقی قرار گرفته است. پوشش گیاهی منطقه را گیاهان یکساله پهن برگ گرامینه ها و گیاهان چند ساله و بوته ای و بالشتی تشکیل می دهد. در این منطه داروهای گیاهی از جمله گل قاصد، بو مادران، پنیرک، چوبک و… نیز یافت می گردد.

باریجه مهمترین گیاه با ارزش منطقه ساریگل می باشد. گیاه غالب منطقه درمنه می باشد که به صورت درمنه دشتی در قسمت جنوبی و درمنه کوهی در کوهستان های منطقه دیده می گردد. پس از درمنه گونه غالب کلاه میر حسن و گون می باشد که این دو گونه گیاهی عمدتا در کوهستان های شمالی منطقه دیده می شوند.

منطقه ساریگل با بیش از 200 گونه گیاهی از تنوع نسبتا مطلوبی برخوردار می باشد. قسمت عمده گیاهان منطقه را گونه های گلدار تشکیل می دهد و از بازماندگان گونه شاخص در این منطقه ارس می باشد که به صورت تنک تا پراکنده از ارتفاع حدود 1600 متر به بالا در سرتاسر منطقه مشاهده می گردد. این منطقه از نظر جغرافیای گیاهی در منطقه رویشی ایران تورانی واقع شده است. زیستگاه های تحت حفاظت منطقه ایران - تورانی علاوه بر جنس ها و گونه های آندمیک زیاد در منطقه ها کوهستانی خود، شمار زیادی از گونه های حمایت شده و در خطر تهدید مانند گورخر، آهو، جبیر، میش مرغ، هوبره، درنا، دراج، جیرفتی، و انواع پرندگان شکاری با ارزش را تحت پوشش قرار می دهد.

گونه های شاخص جانوری

پستانداران

از مجموع پستانداران شناسایی شده در کشور دو گونه خارپشت ایرانی و گوش بلند از راسته حشره خواران، سه گونه خفاش شامل خفاش نعل اسبی کوهستانی، خفاش گوش موشی کوچک و خفاش بال سفید، 11 گونه جونده از راسته جوندگان، 10 گوشتخوار شامل پلنگ، گرگ، شغال، روباه، کفتار، سمور، رودک، زرد پره، گربه وحشی، گربه پالاس و 5 گونه از زوج سمان در این منطقه زندگی می نمایند.

خزندگان

دوزیستان ایران در 6 خانواده، 9 جنس و 26 گونه و خزندگان ایران را 21 خانواده، 83 جنس و 242 گونه تشکیل می دهد. در پژوهشی که به وسیله محمد تقدیسی از بهار 1388 تا پاییز 1390 در پارک ملی ساریگل صورت گرفته است مجموعاً تعداد 1528 نمونه مارمولک، 258 نمونه مار، 13 نمونه لاک پشت و 174 نمونه دوزیست جمع آوری و پس از آنالیز مریستیک و متریک در زیستگاهشان رهاسازی شدند و در نتیجه منجر شد به شناسایی 24 گونه از 22 جنس و 13 خانواده خزنده و دوزیست.

پرندگان

منطقه ساریگل به دلیل دارا بودن شرایط کوهستانی مرتفع و وفور منابع آبی و تنوع گیاهی یکی از زیستگاه های با اهمیت پرندگان خراسان محسوب می گردد بطوری که از 502 گونه پرنده شناخته شده در کشور 7 گونه یعنی 3/15٪ پرندگان شناخته شده کشور در این منطقه مشاهده می شوند که از این تعداد 6/37٪ آن مهاجر و 9٪ آن مهاجر عبوری می باشند.

از 502 گونه پرنده شناخته شده در کشور 7 گونه در این منطقه مشاهده می شوند. پرندگان این منطقه عبارتند از: پیغوی کوچک، سنقر سفید و خاکستری، عقاب پریا، عقاب دوبرادر، عقاب طلایی، هما، کرکس، لیل، دلیجه، شاه بوف، مرغ حق جنوبی، بحری، بالابان، کبک، تیهو، قرقاول، چاخلق، کوکرشکم سیاه، قمری معمولی، شبگرد معمولی، بادخورک معمولی، زنبورخور، سبزقبا، هدهد، چلچله رودخانه ای، چلچله کوهی، چکاوک، دم جنبانک زرد و ابلق، سنگ چشم دم سرخ، سنگ چشم خاکستری، سار، زاغی، زاغ نوک سرخ، صعوه کوهی، صعوه ابرو سفید، سسک باغی، مگس گیر سینه سرخ، دم سرخ کوهی، کمرکلی بزرگ، سهره یال سرخ، زردپره گونه سفید، زردپره مزرعه، گنجشک سینه سیاه و تعدادی گونه بومی دیگر.

ماهیان

برخی از انواع ماهی در آب های منطقه و مجاور آن از خانواده کپور ماهیان Cobitidae دیده می گردد که دو گونه Nomalaptuhus و N.Cristatu از جنس Noemacheilus بیشترین فراوانی را دارد.

آدرس: استان خراسان شمالی، 8 کیلومتری شهرستان اسفراین