نگین ولگا؛ راهنمای سفر به کازان - چاپار بلاگ

برای سفر با تور ترکیبی پوکت بهار 1400 همراه ما باشید. هیچ جا بهتر از سواحل زیبای تایلند نمیتواند خستگی را از تن شما بدر کند و تجربه آرامش را به شما بدهد.

شهری که در آن گلدسته مساجد و ناقوس کلیساها در کنار هم قد علم نموده اند و گنبدهای مساجد و کلیساها به هم رخ می نمایانند، بی شک شهر تسامح است. از ساحل رود اسطوره ای ولگا که به کازان نگاه کنید، آنچه بیش از همه شما را شگفت زده می نماید، هم نشینی بناهای باشکوهی است که هریک نماد دینی آسمانی هستند. در عصری که جنگ های بی خاتمه بین پیروان تندرو ادیان مختلف در جریان است و به نام دین بی رحمانه ترین جفاها درحق بشر صورت می گیرد، این هم نشینیِ دلنشین مذاهب، نشان می دهد کازان شهری فراتر از اکنون و اینجاست. در این شهر چیزی فراتر از قانون، میان مسلمانان، مسیحیان ارتدکس، پروتستان و کاتولیک و همچنین یهودیان احترام و اعتماد ایجاد می نماید؛ و آن فرهنگ مدارا و رضایت قلبی مردم است.

در بخشی از مقدمه کتاب می خوانیم: کازان شهر پیوندهاست. این شهر به عنوان پایتخت جمهوری تاتارستان، در مرز بین غرب و شرق عالم واقع شده است و در طول تاریخ، یکی از گذرگاه های پرتردد اقوام بوده است. کازان در نقطه اتصال کوه های اورال و استپ های پهناور شمال خزر واقع شده است و میان این دو اقلیم جغرافیایی متفاوت، یک نقطه عطف است. این شهر همچنین یکی از نقطه های اتصال اسلام و مسیحیت است. با اینکه مردم تاتارستان حدود 100 سال قبل از اینکه روس ها به مسیحیت گرایش پیدا نمایند، اسلام را پذیرفتند اما زندگی مسالمت آمیزی با مسیحیان روسیه داشته و دارند.

رود ولگا در طول تاریخ، همیشه به عنوان یکی از راستاهای تجاری بین کشورهای شمال اروپا با سرزمین های حاشیه خزر و همچنین به عنوان راستای برای تردد بازرگانان شرقی و غربی شناخته می شده است. موقعیت منحصربه فرد کازان در حاشیه این شاهراه آبی، نقش این شهر را در پیوندهای تجاری بین شمال و جنوب و همچنین شرق و غرب پررنگ تر می نماید.

کازان، شهری تاریخی اما به سرعت در حال رشد است. مسئولان این شهر با تاکید بر پیشینه تاریخی خود و حفظ هر آنچه از گذر تاریخ در این شهر باقی مانده است، برای فتح آینده برنامه ریزی نموده اند. سال 2005 یک نقطه طلایی در تاریخ معاصر کازان است. این سال به عنوان هزارمین سال تاسیس کازان، معرفی گردیده بود. به همین مناسبت از چند سال قبل ساخت و سازهای بزرگی در کازان شروع شد تا همزمان با جشن های هزارسالگی این شهر، مردم با سیمایی مدرن از شهر روبرو شوند. رشد سریع مالی کازان، این فرصت را ایجاد کرد که پروژه هایی مانند متروی کازان، مسجد قل شریف، پل زیبای هزاره، چندین مجموعه بزرگ و مدرن ورزشی و فرهنگی احداث شوند و تعداد زیادی از بناهای تاریخی شهر با هدف احیای هویت تاریخی مردم و البته جذب دنیاگردان خارجی مورد بازسازیِ اساسی قرار گیرند.

مسئولان کازان در سال 2016 نقشه استراتژی پیشرفت این شهر را تا سال 2030 طراحی کردند. در این برنامه استراتژیک، بر سه محور سرمایه انسانی، محیط و اقتصاد تاکید شده است. مهمترین اولویت مسئولان کازان در این برنامه، جذب و پرورش سرمایه انسانی است. به همین دلیل، دانشگاه ها و مراکز آموزش های مهارتی در کازان مورد توجه جدی مسئولان هستند. آنها به امید افزایش سرعت رشد مالی خود، از فعالیت های مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان، صنایع پیشرفته و کسب و کارهای نوآورانه حمایت جدی می نمایند.

جذب دنیاگردان داخلی و خارحی برای کازان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بسیاری از طرح های عمرانی و برنامه هایی که به مناسبت هزارمین سال تاسیس کازان در دستور کار قرار گرفته بودند، با هدف افزایش سهم این شهر از درآمدهای صنعت دنیاگردی عملیاتی شدند. بین سال های 2000 تا 2017 سه مجموعه باستانی در کازان و اطراف آن به فهرست میراث دنیای یونسکو اضافه شدند. این در حالی است که شهر مهمی مثل سنت پترزبورگ تنها دو اثر ثبت شده در یونسکو دارد. علاوه بر این سه مجموعه، صدها بنا و اثر تاریخیِ کازان در فهرست میراث فرهنگی محافظت شده روسیه و جمهوری تاتارستان قرار دارند. با تکیه بر چنین داشته های بزرگ فرهنگی، جنبش جذب دنیاگرد از سال 2005 کلید خورد و مسئولان کازان و تاتارستان هر ساله کوشش خود را برای افزایش تعداد دنیاگردان بیشتر کردند. در سال 2005 که با جشن های هزاره همراه بود، 500 هزار دنیاگرد به کازان آمد. این آمار به واسطه میزبانی کازان از رویدادهای مهم ورزشی در سطح دنیای و همچنین برگزاری مداوم فستیوال های هنری و فرهنگی هر سال با رشد همراه بود. در سال گذشته میلادی (2019) نرخ ورود دنیاگردان نسبت به سال پیش از آن، 9 درصد رشد داشت و به 3.5 میلیون نفر رسید. نکته جالب رشد 40 درصدی تعداد دنیاگردانی بود که دوباره به کازان سفر می کردند. چین، قزاقستان، ترکیه و آلمان کشورهایی هستند که بیشترین تعداد دنیاگرد را به کازان فرستاده اند. رشد صنعت دنیاگردی در کازان به حدی بوده که در سال 2019 تعداد افراد شاغل در این صنعت نسبت به سال قبل از آن 21.8 درصد رشد و میزان جابه جایی شغلی 7 درصد کاهش داشته است. سه برنامه کلیدی مسئولان بخش دنیاگردی کازان برای توسعه این صنعت، طراحی رویدادهای دنیاگردپسند، توسعه زیرساخت ها و همچنین آموزش و ترویج فرهنگ مهمان نوازی در میان شهفرایندان است. کازان به دلیل برخورداری از جاذبه های متنوع دنیاگردی، می تواند تا سال ها به فرایند رشد خود در این صنعت ادامه دهد.

کازان و مناطق اطراف آن، روایتگر حکمرانی قبایل و دولت های متعددی هستند. در این سرزمین می توان آثار و بناهایی به جای مانده از دوره های مختلف تاریخی را مشاهده کرد. بلگارهای ولگا که از کوه های قفقاز به حاشیه ولگا مهاجرت کردند و بین قرون هفتم تا سیزدهم در این سرزمین برای خود قلمرو مشخص کردند، در تاتارستان امروزی میراثی هرچند اندک از خود به جا گذاشته اند. پس از آنها نوبت به حمله مغولان در قرن سیزدهم و تشکیل حکومت نوادگان چنگیزخان مغول می رسد. با تضعیف این حکومت مغولی، حکومت خودمختار خانات کازان از دل آن بیرون آمد که با همه توان دفاعی و نظامی خویش تا نیمه قرن شانزدهم در مقابل حکومت مسکو ایستادگی کرد. امپراتوری تزارهای روس تا اوایل قرن بیستم ردپای خود را در کازان به جای گذاشت. نمادهایی از سال های تلخ سلطه کمونیست ها و اتحاد جماهیر شوروی در تاتارستان مشهود است که یادآوری ایام دین زدایی از این سرزمین هستند. از دهه خاتمهی قرن بیستم نیز با فروپاشی شوروی، دولت فدرال روسیه حکمرانی خود را به ازای اعطای خودمختاری نسبی به تاتارها، بر آنها تحمیل کرد. کازان کلکسیونی است از میراث تمام این دوره های پرافت و خیز تاریخی.

وجود بیش از 30 موزه، حدود 20 سالن تئاتر و کنسرت، بیش از 60 کتابخانه و خانه فرهنگ و حدود 50 مدرسه هنری، به کازان سیمای یک شهر تمام عیار فرهنگی می دهد. علاوه بر این اماکن، کازان میزبان رویدادهای فرهنگی بزرگی است که دارای اعتبار دنیای هستند و هنرمندانی از سایر کشورها برای اجرای آثارشان در این رویدادها شرکت می نمایند؛ جشنواره اپرای چالیاپین، جشنواره بالۀ کلاسیک نوریف، جشنواره سینمای اسلامی و جشنواره تئاتر نوروز که ویژه اقوام ترک است، از جمله این رویدادهای معتبر فرهنگی هستند. تئاتر هنری محبوب در کازان است. به دلیل اینکه در دوره اتحاد جماهیر شوروی، کمونیست ها فعالیت استودیوهای فیلمسازی را در تاتارستان ممنوع نموده بودند، هنرمندان و کارگردانان کازان چاره ای نداشتند جز اینکه به سالن های تئاتر پناه ببرند. همین محدودیت سبب شد تا سطح کیفی هنر تئاتر در این شهر، رشد قابل توجهی داشته باشد. در حال حاضر بسیاری از گروه های تئاتر برجسته روسیه و اروپا، حضور در سالن های کازان را در برنامه تورهای خود قرار می دهند. رویدادهای فرهنگی دیگری در زمینه موسیقی، مد و پوشاک و غذا نیز با هدف جلب دنیاگردان به صورت منظم در کازان برگزار می شوند.

زمستان های بسیار سرد و برفی و تابستان های مطبوع و ملایم، از کازان دو سیمای کاملا متفاوت می سازند. به همین دلیل است که باید حداقل دو بار به کازان سفر کرد؛ یک بار برای دیدن شب های بلند و برفی کازان که جذابیتی رویایی و داستان گونه دارند و بار دیگر برای تجربۀ تابستان های بهاری این شهر که سرشار از شور و نشاط است. کازان از نظر جغرافیایی در شرایطی واقع شده است که با رودخانه ها و دشت ها و جنگل ها احاطه شده است. به همین دلیل این شهر در کنار جاذبه های تاریخی و فرهنگی از جاذبه های بکر طبیعی نیز برخوردار است.

بیش از 120 مکان مذهبی از جمله 64 مسجد، 43 کلیسای ارتدکس، 12 کلیسای متعلق به سایر گرایش های مسیحیت، یک کنیسه و تعدادی عبادتگاهِ مربوط به سایر ادیان در کازان وجود دارد. در بیشتر این عبادتگاه ها مراسم های مذهبی به نحوی برگزار می شوند که برای سایر ادیان بی احترامی یا مزاحمتی ایجاد نگردد. بنابه اعلام سازمان های دولتی تاتارستان، در کازان مردمی با 115 ملیت مختلف زندگی می نمایند. این تنوع مذهبی، نژادی و ملیتی در کازان، یکی دیگر از جاذبه های دنیاگردی پایتخت جمهوری تاتارستان است.

در سال 2009 کازان به عنوان پایتخت ورزشی روسیه معرفی گردید. این شهر با برخورداری از استادیوم های مجهز و اقلیم مناسب تا به امروز میزبان مسابقات بسیار مهم ورزشی دنیا بوده است. آشنایی بیشتر ایرانی ها با شهر کازان نیز به بهانه های ورزشی گره خورده است. حضور سردار آزمون، مهاجم جوان و محبوب تیم ملی فوتبال ایران در تیم روبین کازان در سال های 2012 تا 2015 و 2017 تا 2018 توجه ورزش دوستان ایرانی را به این شهر جلب کرد. اوج آشنایی ایرانی ها با کازان نیز به بازی تیم ملی ایران مقابل اسپانیا در جام دنیای 2018 مربوط می گردد. مسابقات تابستانی دانشجویان دنیا در سال 2013، مسابقات دنیای ورزش های آبی در سال 2015، جام کنفدراسیون ها در سال 2017 و جام دنیای فوتبال در سال 2018 از جمله مهمترین مسابقات ورزشی هستند که در کازان برگزار شده اند. وجود 15 استادیوم بزرگ، 12 سالن مخصوص ورزش های یخی، 54 استخر، بیش از 350 سالن ورزشی و حدود 940 زمین ورزشی این شهر را شایسته عنوان پایتخت ورزشی روسیه نموده است. مردم کازان به کشتی، والیبال، بسکتبال، هاکی و فوتبال علاقه زیادی دارند. رودخانه های ولگا و کازانکا نیز محل برگزاری بسیاری از ورزش های آبی است. در فصل زمستان نیز در پیست های متعدد شهر، شهفرایندان در همه گروه های سنی به اسکیت تفریحی می پردازند. مسئولان شهر کازان به خوبی از ورزش به عنوان یک جاذبه دنیاگردی استفاده می نمایند.

کازان هرچند یک شهر هزارساله است اما خود را زیر سایه جاذبه های تاریخی و باستانی اش پنهان ننموده و هر روز مدرن و مدرن تر می گردد. سیستم حمل و نقل عمومی، این شهر در میان تمام شهرهای روسیه سرآمد است. تنوع وسایل حمل و نقل عمومی، ترافیک این شهر را بسیار روان نموده است. در کازان به ازای هر هزار نفر، 155.7 متر راستا حمل و نقل عمومی وجود دارد که در مقایسه با بسیاری از شهرهای روسیه و دنیا، شاخص قابل توجهی است. در این شهر به محیط زیست توجه زیادی می گردد؛ به گونه ای که طی 5 سال اخیر موج جدیدی از به سازی فضاهای سبز عمومی شکل گرفته و پارک ها و پیاده راه های متعددی ایجاد شده اند. مسئولان شهری، برای تشویق مردم به حضور در پارک ها، برنامه های تفریحی متنوعی مانند جشنواره، اکران فیلم، کنسرت، نمایشگاه های خیریه، مسابقات محلی ورزشی را در فضاهای عمومی برگزار می نمایند. راستاهای دوچرخه سواری و پیاده راه هایی که در حاشیه رودخانه ها و دریاچه زیبای کابان ایجاد شده اند نیز به خلق تصویری پویا و زنده از شهر یاری می نمایند.

یکی از نشانه های رو به توسعه بودنِ کازان، وجود دانشگاه ها و مراکز آموزشی متعدد و مجهز در این شهر است. 29 دانشگاه و 34 مؤسسه آموزشی حرفه ای به بیش از 140 هزار جوان یاری می نمایند تا با کسب دانش و مهارت در راستا پیشرفت کازان نقش آفرینی نمایند. هزینه های تحصیل در کازان به حدی منطقی و ارزان است که بسیاری از دانشجویانِ شاغل به تحصیل در این شهر را جوانان خارجی تشکیل می دهند. قدیمی ترین دانشگاه کازان، در سال 1804 و به دستور الکساندر اول، تزار روسیه که اهل فرهنگ و دانش بود، تاسیس شد. این دانشگاه پس از دانشگاه های سنت پترزبورگ و مسکو، سومین دانشگاه قدیمی روسیه است. یکی از مشهورترین دانشجویان این دانشگاه، ولادیمیر لنین، رهبر انقلاب 1917 روسیه بود که برای تحصیل حقوق به کازان آمد اما به دلیل مشارکت در ناآرامی های دانشجویی تبعید شد.

در سال 2012 در 40 کیلومتری کازان، یک شهرک دانشگاهی به نام اینوپولیس تاسیس شد که به صورت تخصصی به تربیت نسل جدیدی از متخصصان در زمینه های فن آوری اطلاعات و روباتیک می پردازد. مأموریت این دانشگاه ارتقا سطح صنعت آی تی روسیه برای رقابت در سطح دنیای است. آموزش ها در این دانشگاهِ مدرن، توسط 81 عضوی هیأت علمی از 22 کشور مختلف دنیا به زبان انگلیسی ارایه می گردد.

مردم کازان در مقایسه با مردم مسکو و سنت پترزبورگ، خونگرم، مهمان نواز و خوش رو هستند. آنها از اینکه با یک دنیاگرد خارجی خوش و بش نمایند، احساس خوبی می نمایند و در لبخند زدن اصلا خست به خرج نمی دهند. اغلب آنها نسبت به مردم ایران، مهربان هستند. روابط میان ایران و جمهوری تاتارستان نیز به حدی مثبت است که جمهوری اسلامی ایران، در کازان یک کنسولگریِ فعال دارد. زبان فارسی در این شهر چندان ناآشنا نیست؛ به دلیل حضور مهاجرانی از کشورهای آذربایجان، تاجیکستان و ازبکستان که به فارسی مسلط هستند، دنیاگردان ایرانی به احتمال زیاد در کازان با افراد فارسی زبان روبرو می شوند.

متاسفانه در خصوص شهر کازان و جمهوری تاتارستان به زبان فارسی آثار مکتوب زیادی وجود ندارد. به زحمت می توان کتاب یا مقاله ای در خصوص تاریخ و فرهنگ این منطقه در کتابخانه ها و منابع دانشگاهی پیدا کرد. تنها اطلاعاتی که به زبان فارسی در دسترس ایرانی ها وجود دارد، مطالب محدودی است که به لطف حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام دنیای 2018 روسیه، توسط آژانس های دنیاگردیِ برگزارنماینده تورهای جام دنیای به فارسی ترجمه و در اینترنت منتشر شده اند.

کتاب نگین ولگا؛ راهنمای سفر به کازان نوشته پگاه نیکبخت با شمارگان هزار نسخه در 100 صفحه به بهای 29 هزار تومان از سوی انتشارات تاچارا به تازگی روانه بازار نشر شده است.